بررسی محتوایی غزلیات وحشی بافقی با غزلیات سعدی

بررسی محتوای غزلیات وحشی بافقی و سعدی شیرازی از آن جهت که از بزرگترین غزلسرایان سبک های شعری دورهء خود یعنی سبک عراقی و مکتب وقوع می باشند از اهمیت وافری برخوردار است. هدف از انجام این پژوهش بررسی و مقایسه محتوای غزل های هر دو شاعر و دریافت اشتراکات و افتراقات ابعاد فکری آنها در عرصهء غزل است.این پژوهش با پرسش هایی از قبیل دیدگاه وحشی و سعدی دربارهء عشق و خصوصیات آن، معشوق و خصوصیات ظاهری و باطنی آن، عاشق و وظایف او، جایگاه عرفان و اندیشه های تعلیمی در غزلیات هر دو شاعر و شباهت ها و تفاوت های آن با اصل قراردادن غزل های هر دو شاعر صورت گرفته است.روش بنده در انجام این پژوهش بدین صورت بود که ابتدا با مطالعهء غرلیات سعدی و وحشی به استخراج تمامی مضامین و موضوعات به کار رفته در غزلیات هر دو همراه با تمام ابیاتی که مربوط به هر موضوع بود پرداختم. بعد از اتمام این مرحله به سراغ منابعی که به نحوی دربارهء غزل و مضامین شعری این دو شاعر بود رفتم و با مطالعه آنها مطالبی را که به کامل شدن این رساله می انجامید استخراج نموده و سپس در مرحله آخر به مقایسه و نتیجه گیری و تدوین نهایی کار پرداختم. سپس فصل اول را به غزل و مروری کوتاه بر تاریخچه و سیر تحول آن در ادوار مختلف اختصاص دادم، در فصل دوم مضامین و موضوعات غزل های سعدی را به تفکیک و به صورت مجزّا همراه با تمام زیر شاخه های هر موضوع مورد بررسی قرار دادم، در فصل سوم نیز مضامین غزلیات وحشی را به همان صورت مورد تفحّص و بررسی قرار داده شد و سپس در فصل چهارم به مقایسهء محتوایی غزلیات هر دو شاعر با یکدیگر و بیان وجوه اشتراکات و افتراقات فکری آنها و در انتها نیز به نتیجه گیری کلّی پرداختم.برخی از یافته های این پژوهش عبارتند از: 1-در غزلیات سعدی معشوق و خصوصیاتش بیشترین بسامد مضامین را به خود احتصاص داده است. 2- در غزلیات وحشی بالاترین بسامد مضامین مربوط به عاشق و رفتارش است. 3- معشوق سعدی و سبک عراقی پاکدامن و پاکیزه خوست اما در غزل وقوعی و واسوختی این معشوق به ندرت یافت می شود. 4- عشق در غزل عراقی اغلب عشقی پاک و روحانی است اما در مکتب وقوع و غزلیات وحشی عشق بیشتر زمینی و جسمانی است. 5- توجه سعدی به جمال پرستی و نظر بازی در بسیاری از غزل های او به چشم می خورد درحالی که در غزلیات وحشی اینگونه نیست. 6- در غزلیات سعدی وفاداری به عنوان بیشترین خصوصیت رفتاری عاشق تکرار شده است اما در غزلیات وحشی هرگز اینچنین وفاداری را نمی بینیم و بیشتر اعراض و روی گردانی عاشق مطرح است تا وفاداری او.